Morgusiowe wędrówki

Temat wyjazdu do Maroka, którego kulminacyjnym elementem miał być trekking na Tubkal, poruszany bywał przeze mnie od dawien dawna. Często pojawiał się w rozmowach jeszcze w moim rodzinnym domu, za coraz odleglejszych czasów wakacyjnych wyjazdów z rodzicami - suma summarum nigdy nie doszedł do skutku, bo taka a nie inna praca, pozwalała im na wyjazdy jedynie w szczycie sezonu letniego, kiedy to mówiąc krótko, w Maroku zawsze panowały zniechęcająco wysokie temperatury.

Realna szansa na wyjazd do tego afrykańskiego kraju pojawiła się, gdy poszedłem na studia i jednocześnie rozpocząłem podróżowanie na własną rękę. Z czasem, gdy liczba zajęć zaczęła spadać, wycieczki mogłem planować także o innych porach roku niż lato - tak właśnie było z Andaluzją, do której poleciałem rok temu w lutym, by wejść na Mulhacen. Właśnie wtedy, widząc wznoszący się po drugiej stronie Morza Śródziemnego łańcuch gór Rif, obiecałem sobie, że kolejnym zimowym celem stanie się Maroko.

W tak zwanym międzyczasie doszło do głośnego morderstwa dwóch Skandynawek, które biwakowały w Atlasie Wysokim tuż przy szlaku do schronisk znajdujących się pod najwyższym szczytem kraju, około kilometra od ostatnich wiejskich zabudowań.

Po tej przerażającej zbrodni, uwiecznionej na nagraniu wideo, które obiegło internety, przez Polskę przetoczyła się bardzo głośna dyskusja dotycząca tego czy Maroko jest krajem bezpiecznym dla przybyszów ze Starego Kontynentu. Choć dyskusja to bardzo łagodne określenie. Bardziej była to medialna rzeź -  czyt. obrzucanie błotem - Maroka i Marokańczyków - "dziki kraj", "zezwierzęcenie na ulicach" - i zabitych Skandynawek: "Po co jechały?", "czego się spodziewały?". No jak to czego, odpowiedź jest przecież jasna: "śmierci szukały!".

Przypomina Wam to coś?

Tak, zapewne moje ulubione dyskusje z serii "Po co jechał w te góry [wstaw te, w których wydarzyło się nieszczęście], po co się tam pchał?".

W kwestii bezpieczeństwa w Maroku najgłośniej wypowiadali się tradycyjnie ci, którzy w życiu nie tylko nie byli w Krajach Maghrebu, ale przede wszystkim poza swoimi przekonaniami nie mieli żadnej wiedzy, która uprawniałaby ich do wysnuwania tak daleko idących wniosków dotyczących lokalnego poziomu bezpieczeństwa. O ile pogodziłem się z życiem w społeczeństwie, którego pewien odsetek w każdej sytuacji ma coś do powiedzenia, to nie akceptuję nagłego kreowania wizerunku tego kraju jako miejsca nieprzyjaznego, pełnego wrogo nastawionych ludzi.

Zatrważającą siłę medialnej propagandy, pokazał mi prosty test, który wykonałem w stosunku do jednego z moich rozmówców, pytając go czy kojarzy jakiekolwiek podobne wydarzenie, które miało miejsce w tym kraju na przestrzeni ostatnich lat. Odpowiedzi, tak jak zresztą się spodziewałem, nie usłyszałem, choć gwoli ścisłości - tak, zamachy w Maroku już się zdarzały, z czego jeden - w 2011 roku - został przeprowadzony przy najpopularniejszym placu Marrakeszu - Jama el Fna, w kawiarni Argana - dziś już odbudowanej. Inny - który pochłonął najwięcej ofiar - miał miejsce w 2003 roku w Casablance.

I żeby była jasność. Każde z tych wydarzeń jest godne najwyższego potępienia, niezależnie czy mowa tu o dwójce młodych dziewczyn czy ofiarach pozostałych zamachów - i zresztą znając marokańskie prawo zamachowcy najpewniej otrzymają karę śmierci. Chcę natomiast zauważyć, nawiązując do Gombrowicza, że tym jednym wydarzeniem przyprawiono Maroku gębę, na jaką ono zwyczajnie nie zasługuje.

W 2017 roku Europol odnotował w Europie 205 zamachów terrorystycznych, z czego 107 w Wielkiej Brytanii, a 54 we Francji. A jednak wyjazdy w te strony cieszą się nieprzerwanie ogromną popularnością. W tym, OFC, wśród Polaków - idę o zakład, że zdecydowana większość rodaków nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, że nasz MSZ określa zagrożenie zamachami w UK jako "poważne", podczas gdy w Maroku jako "umiarkowane".

Nie wiem jak wyglądała sytuacja wcześniej, ale po ataku nieopodal Imlil podjęto szereg działań mających zwiększyć bezpieczeństwo turystów. Na ulicach miast podczas naszego pobytu widać było patrole policji, na lotnisku - przy wejściu i wyjściu z terminala wprowadzono dodatkowe kontrole bagażu, podobnie w centrach handlowych i wszelkich obiektach wielkopowierzchniowych. Służby w zasadzie znały każdy nasz krok - od momentu przylotu do momentu wylotu - nasze paszporty kontrolowano także przy wjeździe do Imlil oraz trzykrotnie na szlaku na Tubkal. Dodatkowo właściciele wszystkich obiektów noclegowych w których nocowaliśmy, uzupełniali specjalne formularze, które trafiały do wglądu policji.

Warto pamiętać, że według światowych raportów dot. bezpieczeństwa*, wskaźnik przestępczości, jest w Maroku niższy niż w Egipcie, porównywalny do tego samego wskaźnika dla Ukrainy, Stanów Zjednoczonych, Malezji czy Tajlandii i nieco tylko wyższy niż np. dla Francji.

Stan na 06.03.2019 - źródło: Numbeo.com, Crime Index by Country

Ryzyka, że coś się wydarzy, nie wyeliminujemy. Możemy natomiast je minimalizować, co zresztą powinniśmy robić za każdym razem, gdy gdzieś wyjeżdżamy.

Obowiązkowo powinniśmy więc przed wyjazdem zasięgnąć trochę wiedzy na temat lokalnych zwyczajów i kultury, przede wszystkim dlatego, żeby nie zostać na wstępie uznanym przez kogoś za totalnego ignoranta. Jest to uniwersalna zasada o której warto pamiętać, niezależnie czy jedziemy do Czech, Maroka, Tajlandii czy na Wyspy Hatifnatów.

I niby jest to coś oczywistego, ale na miły Bóg, obserwacje z najróżniejszych wyjazdów, przekonują mnie, że wiele ludzi nie ma żadnej wyobraźni, a potem winnych zaistniałej sytuacji szuka wszędzie, tylko nie u siebie.

No bo słuchajcie, jak wytłumaczyć na przykład zachowanie osób, które wybierają się do, jakby nie było, biednych krajów, ale zakładają markową odzież, jednocześnie obwieszając się biżuterią, eksponując mimowolnie zawartość swojego portfela? Nie dziwmy się specjalnie, że jakiś lokalny biedak, który ze sprzedaży jakichś szmat, próbuje utrzymać swoją rodzinę, widząc przed sobą "dzianego" białego człowieka, proponuje mu za dany produkt czterokrotnie wyższą cenę niż innemu potencjalnemu kupcowi o podobnym sobie statusie społecznym. Czy jest to nie fair? Jest, pewnie lecz jak mawia mój ojciec: "Nie akceptuję, ale rozumiem".

Im mniej będziemy wyróżniać się z tłumu, tym mniej łakomym kąskiem się stajemy i prawdopodobnie - przez wszelkich naciągaczy bazarowych będziemy traktowani "łagodniej". Mało tego takich oszustw da się w ogóle uniknąć i nie trzeba w tym celu zakładać dżelaby, ani płynnie mówić po arabsku.

O tym jak my radziliśmy sobie z nagabywaniem i jakie środki bezpieczeństwa podjęliśmy przed i w trakcie wyjazdu, napiszę w osobnym poście...

Pojawienie się na rynku tanich linii lotniczych, czyli tzw. low-costów, przyniosło za sobą mnóstwo pozytywów. Nie tylko dlatego, że pozwoliło przeciętnemu Kowalskiego zobaczyć coś innego niż własne podwórko, ale także otworzyło na świat regiony - mniejsze miasta, nie tylko Warszawa - nagle zyskały wiele połączeń lotniczych. To jest niezaprzeczalny fakt.

Wraz z tanimi liniami i ofertami w śmiesznie niskich cenach jak grzyby po deszczu powyrastały portale zajmujące się wyszukiwaniem takich tanich połączeń. Najpierw tylko połączeń, a potem także i całych pakietów, z hotelami i samochodami na wynajem.

Fajnie, nie?

Fajnie, sam nieraz korzystam.

Tylko, że podsuwając użytkownikowi pod nos gotową ofertę, oznaczając ją jeszcze nagłówkiem "OKAZJA!!!!" "SZOK CENOWY" sprawiamy, że ten czy ów, zaczyna myśleć, że no właśnie, jest okazja, żal jej nie wykorzystać. Kupuje bilet, czasem cały pakiet, nie mając jednak pojęcia gdzie leci, a tym bardziej czego się spodziewać na miejscu!

Przykładów jest mnóstwo. Co chwilę pojawiają się tanie bilety do Castellon w Hiszpanii. Lot za 70 zł w dwie strony do Hiszpanii? Bajka. Natomiast wystarczy spojrzeć na mapę, aby się przekonać, iż przybywając do Castellon znajdziemy się tak naprawdę... nigdzie, bo lotnisko nie dość, że znajduje się pośrodku niczego, to wspomniany Castellon jest jak na warunki hiszpańskie mało interesujący. A już najbiedniejsi są ci, którzy dali się złapać na chwyt marketingowy "Castellon/Walencja". Ha ha, tak Walencja, do której dojazd z lotniska, kosztuje często więcej niż sam bilet lotniczy.

Takich przykładów jest więcej. Jakiś czas temu słyszałem od znajomych, że kupili bilety do Ejlatu. Super, Izrael mega sprawa, zwłaszcza w okresie zimowym. No i wszystko było fajnie do momentu rezerwacji zakwaterowania. Bo tak, bilety w przypadku Izraela to zaledwie początek, życie na miejscu potrafi przyprawiać o ból głowy.

No i w ten sposób dochodzimy do sedna sprawy - z Marokiem jest podobnie. Odkąd lata tam z Polski Ryanair i Wizz Air, a różnego rodzaju redakcje windują ich oferty na wierzch swoich stron, postępowanie w myśl zasady "lecimy, nie wiemy wprawdzie gdzie, ale jakoś to będzie" również i w tym wypadku zdarzyć się może.

Tymczasem Maroko to kiepski kraj na "jakoś to będzie", zwłaszcza jeśli nie mieliśmy nigdy do czynienia z Afryką, czy z krajami muzułmańskimi, a zaglądanie na fora internetowe czy do książek nam nie po drodze. O ile życie na miejscu, noclegi i wydatki na drobne przyjemności nie zrujnują naszego portfela, to egzotyka tego kraju - inna architektura, kultura, religia, poziom życia, sprawią, że możemy, zwłaszcza na początku, czuć się nieswojo.

Wyjazd na drugą stronę Cieśniny Gibraltarskiej na pewno nie spodoba się każdemu - i nie ma znaczenia czy mówimy tu o trekkingu na Toubkal, wizycie w Marrakeszu, Rabacie, Fezie, Warzazacie czy jakimkolwiek innym miejscu. Maroko to kraj kontrastów, bardzo dużych kontrastów.

Nie odpowiadać może wiele rzeczy - jedzenie (chociaż osobiście uważam że jest wspaniałe), klimat (nie wyobrażam sobie odwiedzać Marrakeszu latem), harmider i wielowarstwowość miast, konieczność przyzwyczajenia się i radzenia sobie z zaczepkami, znaczne prawdopodobieństwo wystąpienia problemów żołądkowych z powodu innej flory bakteryjnej, czy nawet nawołujący do modlitwy pięć razy dziennie muezin, który zwłaszcza nad ranem może okazać się dla niektórych uciążliwy.

Im większa będzie nasza wiedza przed wyjazdem do Maroka, tym mniejszy będzie szok kulturowy, którego doświadczymy na miejscu. Dużo zależy od tego gdzie się przylatuje - w Agadirze nie byłem, ale i tak jestem pewny, że to właśnie rozpoczęcie wizyty od Marrakeszu działa mocniej na psychikę 😉 Po prostu Agadir jest jakby nie było ośrodkiem stricte turystycznym, nadmorskim, niewyróżniającym się aż tak na tle miast Maroka.

Czy do Maroka można wybrać się w pojedynkę? Nie polecam, ale nie odradzam. Przykład poznanego przez nas Karola, który spędził tam dwa miesiące poruszając się jedynie na stopa, korzystając z coach-surfingu i ogólnie tego co zastanie na miejscu, pokazuje jednak, że można. Czy znalazł się w tym kraju przypadkowo? Nie do końca, bo wcześniej miał okazję spędzić pół roku w innych muzułmańskich krajach, gdzie zdążył wchłonąć trochę lokalnej kultury, nauczyć się podstawowych zwrotów arabskich, co pozwoliło mu doskonale odnaleźć się nie tylko w marokańskich miastach, ale także i na prowincji.

Ja z pewnością dołączam do tej grupy, która swój pobyt w Maroku wspominać będzie z uśmiechem. Czy wrócę? Jeśli będzie możliwość, jeśli sytuacja polityczna nie ulegnie w przyszłości destabilizacji, to tak, bo zabrakło mi czasu by odwiedzić wszystkie interesujące miejsca i nie nacieszyłem się do woli lokalnymi dobrodziejstwami. A jest ich naprawdę sporo!

Z pozdrowieniami,

CDN...

Przerwa międzysemestralna i jak na złość w Małopolsce panuje odwilż, śniegu jest niewiele i występuje on w dużej ilości tylko w najwyższych partiach gór - tak w skrócie można by opisać pewnego rodzaju komizm sytuacyjny.

Masz przecież tydzień wolnego, chcesz zasmakować zimy, ale... nie bardzo jest gdzie jej smakować, bo wszędzie nie ma śniegu. Wyjątkiem są Tatry, ale te podczas ferii - no, myślę że wszyscy się zgodzimy co do jednego - na pewno do pustych wtedy nie należą.

Suma summarum wyszło na to, że mając alternatywną możliwość kiszenia się przed ekranem laptopa bądź taplania się w topniejącym śniegu w niższych górach, po konsultacji z Krystianem, podjąłem decyzję by pojechać jednak w Tatry. Nawet nam się udało znaleźć miejsce w Murowańcu!

Ponieważ prognozy były takie se to jechaliśmy bez konkretnych planów. Liczyłem po cichu na Kościelec, a w wariancie mniej optymistycznym przyjąłem, że zaproponuję przyjacielowi Beskid i Goryczkową Czubę. W ostateczności, gdyby pogoda naprawdę nie dopisywała, mielibyśmy skończyć na Kasprowym. Alternatywy z pewnością były.

W Zakopcu wylądowaliśmy późno, a zanim dotarliśmy do Kuźnic - zrobiło się jeszcze później. W sumie, to oprócz nas w górę szły pojedyncze osoby - zdecydowana większość schodziła. Nam to nie przeszkadzało jakoś specjalnie, bo wybrany przez nas wariant podejścia przez Boczań szybko okazał się być wcale nie taki przyjemny jak zwykle i dodatkowe towarzystwo na pewno nie poprawiłoby naszej sytuacji. 

Szło nam się przeciętnie, bo ślizgawica pojawiała się tylko okresowo - na przemian z kamolami i wystającymi korzeniami. Z drugiej strony zdejmowanie co chwilę raków nie bardzo nam się podobało i słysząc chrzęszczenie kolców na każdym kamieniu z utęsknieniem wyczekiwaliśmy śniegu, który rzeczywiście pojawił się  gdy wyszliśmy z lasu...

Podczas podejścia na Karczmisko miał nadejść zachód, dlatego z niecierpliwością wyczekiwaliśmy tego, co wydarzy się na niebie. Było pochmurno, ale poszczególne warstwy chmur znajdowały się na różnej wysokości, co dodawało widokom specyficznego klimatu.

Ostatecznie spektakularnego zachodu i ognia na niebie nie było, ale ponury, burzowo-deszczowy klimat też był niczego sobie.

Trochę czerwieni i pomarańczy można było dostrzec nad Słowacją - dokładniej to nad Jeziorem Orawskim, Magurą Orawską i Małą Fatrą. Żałowałem, że podarowałem sobie wzięcie ze sobą teleobiektywu, bo z jego pomocą udałoby się zdobyć z tamtego wieczora lepsze kadry.

Do Murowańca dotarliśmy już po zmroku, ponieważ na Karczmisku zrobiliśmy sobie dość długą przerwę na herbatę 😂 Okolica zdążyła w międzyczasie całkowicie się wyludnić, wszyscy którzy mieli zejść do Kuźnic już to zrobili, a ci którzy zostawali na noc w sercu Tatr, siedzieli w ciepłym wnętrzu schroniska.

Wieczorem w jadalni spędziliśmy w sumie mało czasu - miejsca tam zawsze wydaje się mniej niż ludzi, więc zaraz po obiadokolacji zabarykadowaliśmy się na piętrze. Pewnym wyróżnikiem z końcówki tamtego dnia, było krótkie spotkanie z Gosią Nowakowską, przebywając wtedy na szkoleniu lawinowym, z którą widziałem się owego dnia pierwszy raz od czasu spotkania Blogórsfery w Radomiu w 2015 roku.

Nazajutrz wstaliśmy nawet dość wcześnie, ale szybki rzut okiem na warunki pogodowe zmusił nas do pozostania pod pierzyną. Przespaliśmy więc dodatkową godzinę wyczekując poprawy, która rzeczywiście nadeszła - przy okazji ukazując nam ile śniegu w nocy napadało - naprawdę sporo!

Po wyjrzeniu za okno i ocenieniu sytuacji ustaliliśmy, że pójdziemy w kierunku Kasprowego i zdecydujemy co dalej. Kościelec przy tamtych warunkach oczywiście odpadł.

Mając gotowy plan, zaraz po śniadaniu wyruszyliśmy na szlak, taktycznie podążając za grupą, która przetarła nam świeży śnieg zakrywający ślady z poprzednich dni w Zielonej Dolinie Gąsienicowej.

Do rozstajów w Zielonej Dolinie Gąsienicowej szło się nam całkiem przyjemnie, jednak powyżej Roztoki Stawiańskiej sypkiego śniegu było jeszcze więcej, w dodatku zaczęliśmy odczuwać dość silny wiatr, który wzmagał się wraz z nabywaniem kolejnych metrów. 

Z rozstajów położonych nieopodal dolnej stacji kolejki linowej, początkowo szliśmy wzdłuż trasy narciarskiej, ale była to katorga, gdyż co chwilę się zapadaliśmy. Zdecydowałem więc, że odbijemy i podejdziemy po wypukłym zboczu Beskidu na wierzchołek - co miało o tyle sens, że zwłaszcza wyżej śnieg w wielu miejscach był wywiany.

Jedynym mankamentem takiego rozwiązania, było to, że szliśmy kolokwialnie mówiąc na czuja - trudno było ustalić, w którym miejscu dokładnie jest wierzchołek, a punktem odniesienia były dla nas: Uhrocie Kasprowe i Kasprowy 😉

Na Beskidzie zatrzymaliśmy się na parę minut z dwóch powodów - po pierwsze widzieliśmy, że na Kasprowym jest mnóstwo luda i zdawaliśmy sobie sprawę, że jeśli chcemy przyjrzeć się - nawet ograniczonym - widokom, to musimy to zrobić właśnie teraz. Po drugie, dla Krystiana Beskid okazał się być pierwszym zimowym dwutysięcznikiem, więc zależało mu na pamiątkowym zdjęciu 😁

Gdy przeszliśmy kwadrans później na stronę Doliny Goryczkowej, opuszczając zarazem trasę narciarską, zrobiło się wkoło absolutnie pusto. Szok!

Ponad słowacką częścią Tatr można było dostrzec słońce, co nas mocno cieszyło, bo w międzyczasie podjęliśmy decyzję by kontynuować wędrówkę granią i ruszyć w kierunku Goryczkowej Czuby. Liczyliśmy, że może coś się przejaśni w drugiej części dnia - i nie zawiedliśmy się 😉

Obsypane świeżym puchem, przy przebijającym się słońcu Kopy Koprowe wyglądały obłędnie.

Uwielbiam ten fragment Tatr i zawsze z okolic Kasprowego spoglądam na niego z nieskrywaną fascynacją - oto bowiem jedna dolina dzieli przecież dwa tak różne światy - niedostępne, nieznane nikomu 😉Kopy Koprowe, skrywające fenomenalne widoki, od jakże popularnego Kasprowego Wierchu, przez który przewijają się tysiące turystów.

Oczywiście takich tatrzańskich paradoksów jest więcej, a chyba najbardziej znanym jest przykład Białki rozdzielającej drogę do Morskiego Oka i niebieski szlak prowadzący na Polski Grzebień Doliną Białej Wody.

Pomimo promieni słonecznych docierających do Kop Koprowych, okolice Kasprowego pogrążone były w ciemnościach, co zresztą miało swój urok. Pośredni Wierch Goryczkowy - pierwszy na naszej drodze od strony Kasprowego - mimo mało atrakcyjnej sylwetki, prezentował się w tych warunkach całkiem zacnie 😊

Takie lokalne przejaśnienia to jedne z lepszych warunków do czarno-białej fotografii. A czerń i biel jeszcze lepiej podkreślają potęgę gór 😊

Podejście na Pośredni Wierch Goryczkowy było rzecz jasna banalnie proste technicznie i stanowiło ledwie przystawkę przed tym co czekało nas dalej - akurat w zimowych warunkach od strony Kasprowego stopniowo wkraczamy w coraz trudniejszy teren - natomiast idąc od zachodu, to najtrudniejszy fragment tej części głównej grani - Suche Czuby - otrzymujemy w pakiecie niemal na samym początku.

Na wierzchołku zatrzymaliśmy się by zrobić kilka zdjęć i dłuższą chwilę wpatrywaliśmy się w stronę Świnicy, która znacząco wyróżniała się na tle widocznych przed nią: Pośrednią Kopą, Skrajną Kopą i Beskidem.

Kilka chwil później rogaty szczyt zniknął w chmurach, a my ruszyliśmy w stronę Goryczkowej Czuby.

Na Goryczkową Przełęcz Świńską dotarliśmy bez problemu, minęliśmy ją więc bez zatrzymania i rozpoczęliśmy dosyć strome podejście pod kopułę szczytową Goryczkowej Czuby (1913 m. n. p. m.).

Pod skalistą czapą, nieco powyżej miejsca, w którym wariant letni rozpoczyna trawers wierzchołków, minęliśmy zawracającą trzyosobową rodzinę, której członkowie okazali się być autorami ostatnich śladów pod Goryczkową Czubą. Dalej teren był już nieprzetarty i jako że szedłem pierwszy, zacząłem się zastanawiać nad wyborem optymalnego rozwiązania. Pierwotnie obrałem wariant letni, jednak teren nie wyglądał bezpiecznie i zdecydowałem o przejściu przez szczyt.

Przeszedłem więc na stronę północną i trawersując z początku wschodni, niższy wierzchołek, dotarłem na mocno przysypaną, niewielką przełączkę, przez którą wspomagając się czekanem wdrapałem się na właściwy wierzchołek. Tam zostawiłem plecak pod skałami i cofnąłem się do czekajacego Krystiana, poinformować go, że wszystko jest okej, a i warunki pozwalają na swobodne przejście. 

Widoczna przełączka pod Goryczkową Czubą.

Na szczycie wiało jak jasna cholera, dlatego chcąc chwilę odpocząć musieliśmy znaleźć jakieś obniżenie terenu bądź wnękę skalną.

Zejście do Wysokich Wrótek, które oddzielają Goryczkową Czubę od Wysokiej Czuby, okazało się łatwiejsze niż myślałem, choć nieco eksponowane. W kilku miejscach trzeba było sobie pomóc rękoma.

Dalsza droga była już bardziej wymagająca. O ile od biedy przez wierzchołki Suchych Czub da się przejść w miarę bezpiecznie w lecie, o tyle w zimie jest już to sprawa kłopotliwa, natomiast przy samym trawersie też trzeba zachować sporo uwagi, ponieważ południowe zbocza są strome i lawiniaste.

Konieczność poruszania się w odstępach i badanie terenu znacznie wydłużały czas przejścia, ale były niezbędne w tamtych warunkach. Plusem takiego rozwiązania był fakt, że zarówno Krystian czekając na mój sygnał, mógł do woli przyglądać się krajobrazom i analogicznie również ja miałem czas na odpowiednie fotki, podczas gdy on pokonywał dany odcinek.

Brak ruchu na Suchych Czubach również nam sprzyjał, bo zwłaszcza trawersy odbywały się w bardzo wąskim terenie, gdzie ewentualne poślizgnięcie wiązałoby się z koniecznością natychmiastowego użycia czekana. Jeśli więc trasa jest słabo przetarta, a warunki pogodowe przeciętne - wieje wiatr i leży świeży śnieg - starajcie sprawdzać zawczasu czy nikt nie idzie i ewentualne mijanki prowadźcie z największą ostrożnością.

Nad słowacką częścią Tatr w dalszym ciągu słoneczko.

W zimie zwłaszcza Wysoka Sucha Czuba Kondracka prezentuje się nader atrakcyjnie. Ciut Matterhornowo powiedziałbym nawet 😉

Jeśli ktoś z Was przechodził poza sezonem zimowym przez Suche Czuby zapewne pamięta niewielką ściankę, którą czerwony szlak pokonuje między Wysoką a Pośrednią Czubą. W zimie rzecz jasna tego problemu nie ma 😁 

Pośrednią Czubę przetrawersowaliśmy bez większych problemów, od razu stając pod Małą Czubą. Okoliczne nachylenie terenu sprawiło, że postanowiłem poszukać przejścia przez wierzchołek - krzyknąłem więc do Krystiana by tradycyjnie poczekał i sam zacząłem rozważać alternatywę, jednak takowej nie znalazłem i cofając się do punktu wyjścia postanowiłem jeszcze przejść kawałek tym razem trawersem.

Mając świadomość, że byliśmy już bliżej końca niż dalej, oczywiście zależało mi na tym, by pokonać także i najniższą z Czub, choć zakładałem, że równie dobrze może skończyć się na konieczności powrotu tą samą drogą na Kasprowy, tak by nie ryzykować np. podcięcia deski śnieżnej, co tamtego dnia było niewykluczone. 

Ostatecznie udało mi się założyć ślady i znaleźliśmy się po drugiej stronie Małej Suchej Czuby Kondrackiej.

Trawers Małej Suchej Czuby.

Mnóstwo śniegu!

Wraz z pokonaniem ostatniej z Czub, odetchnęliśmy z ulgą, że to już koniec. Ten dość krótki odcinek mocno nas tamtego dnia zmęczył, nie tylko koniecznością przecierania, ale przede wszystkim koniecznością zachowania nieustannej uwagi i odpowiedniego wyczucia przy niemal każdym stawianym kroku.

Dlatego zdziwiło nas, że zaraz za Małą Suchą Czubą od strony Suchego Wierchu Kondrackiego minęliśmy trzyosobową grupę turystów, która szła w stronę Kasprowego. Z trzema jegomościami zamieniliśmy parę słów, informując o aktualnych warunkach, po czym życzyliśmy sobie powodzenia i każdy ruszył w swoją stronę.

Kilka minut później minęliśmy również samotnego Hiszpana, który także zdecydował się na wędrówkę w stronę Kasprowego. Jego również ostrzegliśmy przed nadchodzącym zmrokiem i słabo przetartą trasą.

Pozostałe podejście na Suchy Wierch Kondracki było już drobnostką, a jedyną przeszkodą przed sprawnym wejściem na szczyt okazał się być znów kopny śnieg. 

Na wierzchołku Suchego Wierchu Kondrackiego stanęliśmy po czterech godzinach od momentu wyruszenia z Kasprowego Wierchu 😀 Sukces! 😉

Gdy wchodziliśmy do żlebu opadającego spod Przełęczy pod Kopą Kondracką, Giewont oświetlały promienie, niemal już zachodzącego, słońca. Na szczęście, głównie dzięki szybkim zjazdom, na skraju Hali Kondratowej pojawiliśmy się po trzech kwadransach, gdy jeszcze było w miarę jasno. Postanowiliśmy zatrzymać się na zasłużoną przerwę i wszamać coś w schronisku 😉

Z podsumowaniami, to jest niby prosta, a jednak szalenie skomplikowana sprawa. Z jednej strony nie przepadam za ich pisaniem, bo zwyczajnie nie lubię streszczać wyjazdów w jednym, dwóch zdaniach - pół biedy bowiem jeśli mowa jest o jednodniowej wycieczce w znane kąty, ale jeśli wspominamy dłuższe wypady w nieznane miejsca, zwłaszcza te najbardziej fascynujące, to krótki opis zakrawa wtedy o ignorancję. Czymże jest przecież takie stwierdzenie "było fajnie, zobaczyliśmy bardzo dużo, a miejsce X okazało się być naprawdę przepiękne"?

Z drugiej strony podsumowania niosą za sobą jedną bardzo fajną rzecz - pozwalają sprawdzić jak przez 365 dni zmieniły się - bądź spełniły - nasze postanowienia i przewidywania. Z reguły, gdy zerkam do podobnego posta z poprzedniego roku i czytam jego końcówkę, to przychodzi mi się często uśmiechać z politowaniem, ale czasem bywa tak, że spojrzę z zadumą przed siebie i pokiwam głową, przyznając przed samym sobą, że naprawdę spotkało mnie ogromne szczęście, iż mogłem zrealizować swoje plany.

Np. przy okazji poprzedniego podsumowania pisałem tak:

Pewnie nie uwierzycie, ale czytając ten fragment jest mi naprawdę miło na duchu. Pomimo wątpliwości jakie miałem pisząc powyższe słowa, w 2018 nie brakowało czasu na górskie wędrówki, a i udało się spełnić to wielkie marzenie jakim był wyjazd na Islandię. A że nie ma nic lepszego od spełniania własnych marzeń, to chyba nie muszę nikogo przekonywać 😊

Rok w górach zaczął się dla mnie dopiero w lutym, ale było to rozpoczęcie z przytupem. Z Kamilem poleciałem do Andaluzji, zdobyć zimą Mulhacen, najwyższy szczyt Półwyspu Iberyjskiego. Na szczyt udało się wdrapać, w dodatku przy bardzo dobrej widoczności powietrza, dzięki której mogliśmy podziwiać przeciwległy brzeg Morza Śródziemnego z marokańskimi górami Rif na horyzoncie.

Podczas wędrówki mieliśmy naprawdę sporo przygód, a relacja, którą Wam przedstawiłem parę miesięcy temu, była jedną z najdłuższych jaka ujrzała światło dzienne na łamach bloga. O Sierra Nevada czytacie jednak zawzięcie, bo była to jedna z najpopularniejszych relacji minionego roku.

• RELACJA Z ZIMOWEGO WEJŚCIA NA MULHACEN
• INFORMACJE PRAKTYCZNE NT. SIERRA NEVADA

WYJAZD 2. (TATRY/POLSKA-SŁOWACJA)

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 2

W trzecim tygodniu marca wybrałem się na dwa dni w Tatry z innym moim znajomym - Danielem. Pomimo tego, że formalnie zaczęła się już wtedy wiosna, w Tatrach panowały warunki iście zimowe - trzymał siarczysty mróz, wiało, a śniegu było co niemiara. 

Wspólnie przeszliśmy pierwszego dnia na Czerwone Wierchy, a drugiego na Ornak - gdzie się rozdzieliliśmy. Daniel zszedł z Siwej Przełęczy do Doliny Chochołowskiej, ja pomaszerowałem dalej przez Starorobociański Wierch. Był to piękny wyjazd z pogodą niemalże idealną do zimowych wędrówek po Tatrach.

WYJAZD 3. (ČIERNA HORA-BRANISKO-BACHUREŇ) 

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 5

Podczas majówki w górach ponownie towarzyszyła mi tylko jedna osoba - Krystian - z którym przeszedłem przeszło 80 kilometrów w paśmie Czarnej Góry (według polskiego podziału stanowiącej fragment Rudaw Spiskich) oraz Braniska.

Pięciodniowy trekking okazał się być bardzo owocny - dla mnie Branisko i Bachureń to bezwzględnie jedno z odkryć tego roku. Fenomenalne pasmo górskie, pełne punktów widokowych i niemalże nietknięte przez turystów.

• ČIERNA HORA-SIVEC
• BRANISKO I BACHUREŇ

WYJAZD 4. (ISLANDIA)

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 1

Zaledwie dwa tygodnie po powrocie z majówki siedziałem już w samolocie lecąc na wymarzone spotkanie z Islandią. Towarzyszyli mi: Kamil, Moś, Bartek, którzy pojawiali się przy okazji różnych relacji na blogu - oraz Michał, brat Bartka i jednocześnie także i mój znajomy.

I choć Islandia nie była typowym górskim wyjazdem - za wcześnie było na trekking szlakiem Landmannalaugar, nie przeprowadziliśmy w zasadzie żadnego dłuższego trekkingu, z wyjątkiem jednego w okolicach Skaftafell - to z pewnością zasługuje by poświęcić jej kilka słów.

Wyspę objechaliśmy niemal całą, pokonując przeszło 2200 kilometrów w osiem dni. Zahaczyliśmy o niemal wszystkie jej fragmenty, po macoszemu traktując jedynie Fiordy Zachodnie.

Pewnie zastanawiacie się czemu - za wyjątkiem krótkiego tekstu - nie zabrałem się za relacje z wyspy, skoro podczas całkiem długiego wyjazdu zebrałem z pewnością wiele wspomnień. Rzeczywiście, jest ich wiele, a brak tekstów wynika nawet nie z braku czasu a z poszukiwania odpowiedniego przekazu.

Wyjazd na Islandię był dla mnie bardzo głębokim przeżyciem. Niezwykle wzruszającym, zapadającym w czeluści serca. I zwyczajnie sam nie wiem wciąż jak mam myśleć na temat tego co tam zobaczyłem. Wiele słów w kontekście wyspy brzmi dla mnie zbyt banalnie, zbyt niedojrzale.

WYJAZD 5. (TATRY/SŁOWACJA)

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 3

Gdy moja pierwsza sesja na studiach magisterskich się zakończyła, pojechałem z Krystianem w słowackie Tatry. Trafiliśmy na dynamicznie zmieniające się warunki - przez większość czasu było pochmurno, ale zdarzały się też przejaśnienia.

Podczas tego wyjazdu weszliśmy wprawdzie tylko na Jagnięcy Szczyt, ale przetestowaliśmy aż dwa schroniska - Schronisko nad Zielonym Stawem i Schronisko Szarotka - jedyne znajdujące się na terenie Tatr Bielskich.

Wszystko byłoby fajnie, gdyby nie to, że po raz kolejny przekonałem się, że Tatry w okresie letnim, to rzecz nie dla mnie. Niby tam jestem, ale jednak jakby mnie nie było - zwyczajnie za dużo ludzi i hałasu.

WYJAZD 6. (ALPY ALGAWSKIE-ALPSTEIN/NIEMCY-AUSTRIA-SZWAJCARIA)

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 7

Kulminacyjnym punktem lipcowego programu był wyjazd na pogranicze czterech krajów - Niemiec, Austrii, Liechtensteinu i Szwajcarii, który ze względu na fakt, że zabrakło mi dnia by znaleźć się w Liechtensteinie - nazwałem Eurotrio. W ciągu dziewięciu dni przedreptałem w Alpach Algawskich oraz w masywie Alpstein łącznie 150 kilometrów, wyleżałem się do woli w alpejskich halach; zaliczyłem kąpiele w górskich stawach i ponadto - w Jeziorze Bodeńskim - oraz spełniłem kolejne swoje małe marzenie - sprawdziłem jakość szwajcarskiego transportu publicznego - wybaczcie mi, takie moje inne freakowe hobby 😉

Obok Islandii, to chyba był najbardziej udany wyjazd tego roku - co wynikało nie tyle z górskich zdobyczy czy widoków, ale różnorodności; grafik miałem bardzo napięty, ale prawie wszystko - wyjątkiem był wspomniany Liechtenstein - udało mi się na nim odhaczyć.

WYJAZD 7. (PIRENEJE/FRANCJA)

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 5

Dwa tygodnie po powrocie z Eurotrio wyruszyłem z Kamilem i Krystianem do Francji. Podczas tygodniowego pobytu zrobiliśmy dwa trekkingi - najpierw przez zachodnią część Masywu Neouvielle, a następnie przez niemalże cały masyw Pic du Midi de Bigorre.

Uwiedziony pierwszym wyjazdem na hiszpańską stronę Pirenejów do Francji jechałem ze sporymi oczekiwaniami i przyznaję, że nie zawiodłem się. Ba, upewniłem się tylko w przekonaniu, że Pireneje są miejscem, w które chce się bez wahania wracać, bardzo malowniczym i pełnym ukrytych atrakcji. Miejscem niezniszczonym przez masową turystykę.

• MASYW NEOUVIELLE

WYJAZD 8. (BESKID WYSPOWY/POLSKA)

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 1

Po aktywnie spędzonych wakacjach nadeszła jesień, na którą również nie mogłem narzekać, choć rozpocząłem ją, znowu, dosyć późno.

Jesienna inauguracja nastąpiła na początku października podczas wypadu w Beskid Wyspowy, na który wyciągnąłem na Kudłacze mojego starego kumpla ze studiów - Łukasza (możecie go kojarzyć z zeszłorocznej Czarnogóry). Wyjazd zapadł w pamięć z dwóch powodów - fenomenalnej, bezchmurnej pogody i świetnych warunków do zdjęć, których jednak nie mogłem wykorzystać, ponieważ zostawiłem kilka dni wcześniej w Gliwicach ładowarkę do baterii z aparatu 😂

Pozostało mi więc uwiecznić wyjazd telefonem 😉

WYJAZD 9. (BESKID ŻYWIECKI/POLSKA)

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 1

Tydzień po powrocie z Kudłaczy pojechałem w Beskid Żywiecki na tzw. stare śmieci. Przeszedłem szlakiem przez Prusów, Redykalny, Boraczy, Rysiankę, Romankę i Skałę korzystając ze złotej polskiej jesieni. Znów pozwoliłem sobie na odrobinę lenistwa wykorzystując ten dzień w dużej mierze na leżenie pośród jesiennych hal i myślenie o niebieskich migdałach.

WYJAZD 10. (TATRY/SŁOWACJA)

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 2

W kolejny weekend wraz z Kamilem, Mosiem i Arturem, najlepszym kumplem Kamila, pojechaliśmy w Tatry. Wspaniała pogoda nie ustępowała, toteż zwyczajnie żal jej było nie wykorzystywać. Udało nam się zrealizować dwa z dawna wyznaczone cele - Lodową Przełęcz i Koprowy Wierch.

Wyjazd przyniósł mi przeziębienie i "rozoranie" kolana, ale nie żałuję swojej obecności na nim ani trochę - z chłopakami stworzyliśmy świetną atmosferę, a przy okazji po raz pierwszy w historii moich wędrówek zaliczyłem trzy weekendy z rzędu w górach😉

WYJAZD 11. (WIELKA FATRA/SŁOWACJA)

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 3

Zaraz po Wszystkich Świętych wraz z Krystianem pojechaliśmy w Wielką Fatrę - zarówno dla mnie jak i dla niego był to kolejny powrót w te strony, który jednak nie wziął się bez powodu - dla nas obu jest to jedno z ulubionych pasm górskich.

W ciągu niespełna trzech dni przewędrowaliśmy przez najpopularniejsze fragmenty pasma, tradycyjnie śpiąc w tamtejszych chatkach, zaliczając przy okazji wschód słońca na Suchym Wierchu.

Z ciekawostek, to muszę Wam powiedzieć, że Wielka Fatra została pierwszym pasmem górskim na Słowacji, które eksplorowałem podczas wszystkich pór roku 😊

Kiedy jest najpiękniejsza zapytacie? Naprawdę ciężko powiedzieć, warto ją odwiedzić szczególnie późną wiosną - ze względu na bogactwo kwiatów, które wtedy kwitną - jak i jesienią. Wtedy również czeka na Was prawdziwy festiwal kolorów!

WYJAZD 12. (NIŻNE TATRY/SŁOWACJA)

DNI SPĘDZONYCH W GÓRACH: 2

Tradycyjne górskie podsumowanie miało miejsce w tym roku w Niżnych Tatrach, w których po Bożym Narodzeniu byłem z Krystianem i Mosiem. Podobnie jak rok wcześniej, warunki o tej porze roku okazały się być ciężkie - nie tylko dlatego, że było sporo śniegu, ale przede wszystkim dlatego, że pogoda nie zachęcała specjalnie do górskich wędrówek.

Pomimo niesprzyjających prognoz i kręcących głowami rodziców, opłacało się opuścić ciepłe mieszkanko i stracić możliwość zjedzenia ostatnich poświątecznych resztek. Los przyniósł nam możliwość podziwiania naprawdę malowniczego zachodu i wschodu słońca 😉

Podsumowując, 2018 rok przyniósł mi 34 górskich dni, podczas których zrobiłem 600 kilometrów w górach i 32000 metrów w pionie. Wszystkim z 80 tys. osób, które w tym czasie wyświetliły bloga, mocno ściskam rękę, zachęcając jednocześnie do pozostania tu przez kolejne miesiące 😉

Tyle z liczb. 

Natomiast to co najmocniej wpływa na to, że mi się micha cieszy, to fakt, iż ubiegły rok obfitował nie tylko w sporą liczbę wycieczek górskich, ale także w inne fantastyczne chwile.

I mam tu na myśli nie tylko doświadczenia z wyjazdów, o których Wam pokrótce opowiedziałem - ci którzy mnie dobrze znają, wiedzą, że lubię też innego rodzaju turystykę krajoznawczą, nie tylko górską. I na tym tle nie miałem powodów do narzekań - odwiedziłem pięć nieznanych mi wcześniej stolic: Moskwę, Tallin, Rygę, Wilno, Rejkiawik, ponadto po raz kolejny zajrzałem do Pragi, Budapesztu, Bratysławy i Wiednia, w tym do dwóch ostatnich dwukrotnie. Z ciekawych wydarzeń nie mogę nie wspomnieć o kolejowej objazdówce po Słowacji w ramach której wraz ze znajomymi objechaliśmy ten malowniczy kraj, zaglądając w niemal każdy jego zakamarek. W sumie poza Polską spędziłem 70 dni, z czego w "Kraju Janosika" 25 dni.

Biorąc pod uwagę brak jakiejkolwiek aktywności w styczniu i na początku lutego, ze względu na obronę pracy inżynierskiej, naprawdę bardzo się z tego wszystkiego cieszę. Zwłaszcza, że między wyjazdami miało miejsce też sporo innych pamiętnych, okołogórskich, wydarzeń tj. jak piąte urodziny bloga, czy II spotkanie Blogórsfery, podczas którego miałem przyjemność powiedzieć parę słów o Pirenejach. A przy okazji spędzić trochę czasu z grupą podobnie pokręconych osób 😉

Jak będzie w 2019 roku? Czechy i Słowacja, jeśli nic nie stanie na przeszkodzie, pojawią się znowu na szeroką skalę. Nie ukrywam, że chcę powrócić na Ukrainę i do Norwegii - wyjazd na Lofoty i Senję od dawna bowiem czeka na realizację 😉 Niemniej jednak, nie mam na najbliższe miesiące już takiego usilnego, skonkretyzowanego pragnienia, jakim był wyjazd na Islandię, będę się po prostu cieszył z tego, na co mi życie pozwoli.

Na zakończenie chciałbym Wam życzyć na 2019 rok mnóstwa pozytywnych emocji wyniesionych ze wszelkiego rodzaju aktywności terenowych - z podróży zarówno dalszych jak i bliższych - ze spacerów zarówno pieszych - ze zdobywania szczytów nie tylko wysokich, ale i tych niższych...

<Wybaczcie mi, że nie wymieniałem wszystkich sposobów aktywnego spędzania czasu.>

😇